พระผู้ทรงครองดวงใจไทยทุกดวง
เช้าตรู่วันที่ 2 มกราคม 2551
ข่าวการสิ้นพระชนม์
ของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
มิได้นำมาซึ่งความโศกเศร้าเสียใจแก่ประชาชนชาวไทย ทั่วทั้งประเทศเท่านั้น
หากแต่นานาประเทศ ต่างก็รู้สึกถึงความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ในครั้งนี้
องค์กรสื่อร่วมใจกันเทิดพระเกียรติคุณถวายความอาลัย
เพื่อน้อมรำลึกในพระกรุณาธิคุณแห่งพระองค์ ผ่านทางภาพพระจริยาวัตร อันกอปรด้วย
พระกรณียกิจนานัปการ จนเป็นที่ประจักษ์ชัดว่า พระองค์ทรงเป็น “เจ้าฟ้าฯ แห่งพระราชวงศ์”
พระผู้ทรงอุทิศพระวรกายเพื่อบำเพ็ญพระกรณียกิจ อันทรงมีคุณูปการแก่บ้านเมือง
และประชาชน อย่างหาที่สุดมิได้
“... ในครอบครัวเรา ความรับผิดชอบเป็นของไม่ต้องคิด เป็นธรรมชาติ
สิ่งที่สอนกันเป็นอันดับแรก คือ เราจะทำอะไรให้เมืองไทย ...”
(จากหนังสือ เฉลิมขวัญกัลยาณิวัฒนา หนังสือกตัญญกตเทวี มูลนิธิโรคไต แห่งประเทศไทย)
อันเนื่องมาจาก “พระดำรัส” ที่อัญเชิญมานี้ ทำให้ได้เข้าใจในพระเจตจำนงที่ทรงอุทิศพระองค์ในการทรงงานกอปรกับได้รับการปลูกฝังจากสมเด็จพระราชมารดามาเป็นอย่างดีในเรื่อง “ให้ทรงปฏิบัติภารกิจต่าง ๆ ด้วยพระองค์เองให้มากที่สุด โดยไม่ถือพระองค์ว่าเป็นราชนิกูลชั้นสูง” (จากหนังสือพระพี่นาง ในพระราชหฤทัย สามดวงใจแห่งความผูกพัน, สุวิสุทธิ์)
นับแต่เสด็จนิวัตสู่ประเทศไทย พระภารกิจมากมายเริ่มปรากฎในพระหฤทัยของพระองค์ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ด้วยทรงมีพระประสงค์ดำเนินรอยตามพระยุคลบาทของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร์ อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ที่จะทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจ อันเป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติให้ดีที่สุดให้มากที่สุด
อนึ่ง เมื่อครั้งที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เมื่อยังทรงเจริญพระชนม์ชีพ ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ ด้านสังคมสงเคราห์และการสาธารณสุขไว้มากมาย เพื่อพรราชทานแกราฏฎรยากไร้ในถิ่นทุรกันดาน และห่างไกลในเขตชาตแดน ด้วยทรงทอดพระเนตรเห็นความยากไร้ ทั้งด้านการศึกษา ฐานะอาชีพตลอดจนการสุขอนามัย ทำให้เกิดโครงการในพระราชดำริมากมาย เพื่อชุบชีวิตราษฎรยากไร้เหล่านั้น ด้วยการพัฒนา จวบจนสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ยังทรงตั้งพระทัยแน่วแน่ที่จะเป็น “พระผู้สานต่อรอยพระกรุณา” แห่งสมเด็จพระบรมราชชนนีให้ดำรงสืบไปได้อย่างมั่งคงทรงรับเป็นองค์อุปถัมภ์และทรงก่อตั้งองค์กรเพื่อการกุศลและมูลนิธิต่าง ๆ รวมถึง 63 มูลนิธิ
หากแต่โครงการตามแนวพระราชดำริใดใดก็ตาม จะอยู่ภายใต้พระนามาภิไธยในสมเด็จพระศรีนครินทรราบรมราชชนนีหรือในพระนามว่า “สมเด็จย่า” แห่งปวงชนเพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติคุณ ประทับไว้ในแผ่นดินตลอดมา อันได้แก่
ทุนส่งเสริมอาชีพและพัฒนาคมนพิการในสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี, ชุมชนการเรียนรู้สมเด็จย่า จังหวัดเชียงใหม่ อำเภอแม่แจ่ม, โครงการพระเมตตาสมเด็จย่า ฯลฯ
อนึ่ง เช่นที่ ศูนย์การเรียนรู้ชาวไทยภูเขา แม่ฟ้าหลวง ทรงประทานโอกาสทางการศึกษาทั้งสายสามัญและสายอาชีพ ภายใต้การดำเนินงานของครูอาสาสมัคร พระองค์ทรงให้ความสนพระทัยและประทานความห่วงใยต่อผู้ปฏิบัติงานทุกคน ทรงซักถามปัญหาและทรงร่วมรับฟังข้อคิดเห็นเพื่อนำสู่แนวทางแก้ไข อันนำมาซึ่งความปลื้มปีติและมีกำลังใจในผู้ปฏิบัติงานทุกคน
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงผ่านการศึกษาทั้งด้านวิทยาศาสตร์และสังคมศาสตร์ในสาขาวิชาต่างๆ จึงทรงมีพระอัจฉริยภาพทางด้านการคิดเป็นรูปแบบที่มีระบบตามความจริงที่สามารถพิสูจน์ได้ สำหรับนำมาบริหารจัดการโดยเฉพาะการพัฒนาด้านการศึกษา ทรงตระหนักดีว่า การให้การศึกษาแก่ผู้พิการยากไร้นี้ควรยึดถือหลักสำคัญการให้โอกาสที่จะได้เรียนร่วมกับคนปกติได้ต่อมาจึงมีการจัดตั้งศูนย์วิจัยและพัฒนาการศึกษาสำหรับผู้พิการและบกพร่องในการรับรู้ เพื่อมิให้ผู้พิการตกเป็นภาระและปัญหาของสังคมแต่กลับพัฒนาสู่การพึ่งพาตนเองได้ ทรงให้ความอนุเคราะห์อย่างต่อเนื่องตามความเหมาะสม พระเมตตาแห่งปพระเงค์ได้แผ่ขยายไปถึงชุมชนชาวไทยภูเขาในท้องถิ่นห่างไกล ทรงประทานพระอนุเคราะห์แก่ผู้พิการชาวไทยภูเขาที่มีความมุมานะด้านการศึกษา เข้าเรียน ณ วิทยาลัยลุ่มน้ำปิง ด้วยทุนส่วนพระองค์ จนถึงระดับปริญญาตรี ปัจจุบันมีนักศึกษาชาวเขาถึง 21 คน ในพระบรมราชูปถัมภ์ ต่างได้ศึกษาในคณะต่าง ๆ ตามศักยภาพการเรียนรู้ได้อย่างสูงสุด
เหล่านักศึกษาชาวเขาทั้งผู้พิการยากไร้ ต่างสำนึกในพระกรุณาธิคุณที่ทรงมีพระเมตตาเป็นล้นพ้น ขอเทิดทูนพระกรุณานี้ไว้เหนือเกล้าฯ ต่างร่วมกันกล่าวคำปฎิญาณ ขอประพฤติตนกระทำความดีตามแนวพระดำริ ในการสร้างโอกาสทางการศึกษาแก่ชนรุ่นหลัง โดยจะกลับไปเป็น “ครู” ประจำชุมชนของตนต่อไป
นอกจากจะทรงเป็นพระธุระด้านจัดหาทุน ยังทรงสนับสนุนจัดหากายอุปกรณ์ต่าง ๆ เพื่อผู้พิการให้มีความสมบูรณ์ต่อการดำรงชีพเป็นผลดีต่อสุขภาพจิตของผู้พิการทั้งหลาย สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ จึงทรงเป็นทั้ง พระผู้ให้และพระผู้แบ่งปัน
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงอุทิศชีวิตส่วนพระองค์ส่วนใหญ่เพื่อทรงงานด้านสังคมสงเคราะห์ต่างๆ เสมอมา ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์ตามแนวทางพระราชดำริสืบมาจยถึงปัจจุบันอันได้แก่ โครงการพระเมตตาสมเด็จย่า ที่จังหวัดเชียงใหม่, ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ฯลฯ เป็นการดำเนินงานโดยจัดหลักสูตรให้เหมาะสมกับวิถีชุมชน สนับสนุนกิจกรรมต่าง ๆ อย่างต่อเนื่องเพื่อนำความรู้ไปพัฒนาเพื่อการดำรงชีพแบบพอเพียงและพึ่งพาตนเอง
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนาฯ ทรงเป็นเจ้าฟ้าฯ นักสังคมสงเคราะห์อย่างแท้จริง ด้วยมิทรงย่อท้อต่อการเสด็จเยี่ยมเยียนราษฎรในที่ต่าง ๆ แม้ในที่กันดารแสนไกลในภูมิลำเนาที่หลายคนในเมืองกรุงแม้จนวันนี้ยังไม่เคยไปถึง ทรงอุทิศกำลังพระวรกายในการเสด็จทรงงานเพื่อประชาชนได้อยู่ดีมีสุขให้มากที่สุด
แม้จะทรงยากลำบากเพียงใด ก็ทรงมีพระวิริยะไม่ย่อท้อต่อการเสด็จไปทอดพระเนตรด้วยพระองค์เอง ทรงเห็นทุกข์ยากของเด็กอ่อนในสลัม จึงทรงรับมูลนิธิเด็กอ่อนในสลัมไว้ในพระอุปถัมถ์ โดยได้รับจากทุนการกุศลสมเด้จย่า ทุก ๆ ปี ทรงตระหนักถึงปัญหาและความต้องการของเด็กเล็ก ๆ ในสลัม ทรงมีรับสั่งแก่คณะกรรมการมูลนิธิฯ อยู่เสมอว่า
“การเริ่มต้นที่ดีของเด็กนั้น เป็นสิ่งสำคัญที่สุด” (สถานีโทรทัศน์เฉลิมพระเกียรติผ่านดาวเทียม)
ปัญหาสำคัญอีกประการหนึ่งที่ทรงพบเสมอ คือ การขาดแคลนการศึกษาและทั่วถึง สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงสนพระทัยด้านการพัฒนาการศึกษาตั้งแต่ระดับพื้นฐาน โปรดที่ใช้โอกาสเมื่อครั้งตามเสด็จสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เพื่อเยี่ยมราษฎรในถิ่นห่างไกลและทุรกันดาร ได้นำสื่อการศึกษาเหล่านั้นไปทรงใช้ร่วมกับนักเรียนในถิ่นห่างไกลอันเป็นการเปิดโลกทัศน์ใหม่ๆ ให้แก่เด็กเหล่านั้น จึงได้ประทานพระอนุเคราะห์แก่มูลนิธิสมาคมสตรีอุดมศึกษาแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมถ์ จัดทำโครงการสอนอ่านแก่เด็กเล็กในชั้นเตรียมความพร้อมทั่วประเทศ (จากมติชน สุดสัปดาห์ ฉบับที่ 11-17 มกราคม) ทรงรับเป็นผู้ดำเนินการทดลองสร้างสื่อการเรียนการสอนเพื่อเพิ่มเสริมทักษะในรูปแบบของเกมต่าง ๆ ขึ้น อาทิ เกมต่อบัตรภาพ-คำ ระดับอนุบาล, เกมต่อบัตรภาพ-คำ ระดับประถมศึกษา ฯลฯ จากนั้นนำไปสู่การวิเคราะห์แก้ไข เหมาะสมกับที่ประเทศไทยเริ่มปรับปรุงระบบการศึกษาใหม่ ณ ขณะนั้น
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงคำนึงถึงประเทศชาติและราษฎรอยู่ตลอดเวลา ที่จะทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจโดยรอบคอบ ด้วยพลังพระวรกายกอปรด้วยพลังพระสติปัญญา ภาพที่คุ้มตาประชาชนชาวไทยมากที่สุด คือ ภาพพระจริยาวัตรอันเรียบง่ายและงดงามที่ตามเสด็จไปในถิ่นทุรกันดารพร้อมหน่วยงานแพทย์ พอ.สว. ซึ่งเป็นหน่วยแพทย์อาสาในสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ด้วยทรงเป็นองค์อุปถัมภ์และสร้างความมั่นคงให้แก่องค์กรนับแต่เริ่มก่อตั้ง พ.ศ. 2512 เพื่อให้การบริการด้านการแพทย์แก่ประชาชน ปฏิบัติงานด้วยอาสาสมัครในด้านการแพทย์ พยาบาล เภสัชกร ทันตแพทย์ เจ้าหน้าที่สาธารณสุข และอาสาสมัครทั่วไป โดยร่วมกันทำงานเป็นหมู่คณะแบ่งแยกหน้าที่เพื่อเป้าหมายเดียวกัน คือเข้าไปให้การช่วยเหลือรักษาพยาบาลผู้เจ็บป่วย โดยไม่ต้องเดินทางเข้ามารักษาตัวถึงในเมือง
การทำงานของมูลนิธิ พอ.สว. นี้ เป็นงานอาสาด้านสาธารณสุขต้องปฏิบัติงานแบบต่อเนื่อง แบ่งปันความรับผิดชอบร่วมกัน เป็นสถาบันอันเป็นแบบอย่างของการทำงานด้านการสาธารณกุศล เป็นแบบหมู่คณะอันนำมาซึ่งประโยชน์ทางสังคม อีกทั้งเป็นความหวังของผู้เจ็บป่วยทุกข์ทรมาน ไม่ว่าจะเป็นเด็ก ผู้พิการ หรือผู้ชรา
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงให้ความสนพระทัยในด้านสุขอนามัยของชาวบ้านที่อยู่ห่างไกล ด้วยทรงเห็นว่าหากชาวบ้านต่างมีสุขาพที่ดี มีความแข็งแรงแล้ว จึงจะสามารถปฏิบัติงานและการมีอาชีพที่ดีได้
“ขอให้เรามีสุขภาพแข็งแรงดีก่อน และจึงช่วยเหลือผู้อื่นที่ต้องการความช่วยเหลือ” (จาก เก็จแก้วกัลยา, ปรีดี พิศภูมิวิถี หน้า 139)
ตลอดพระชนม์ชีพแห่งสติปัญญา ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตได้แก่พสกนิกรไทยในท้องถิ่นต่าง ๆ ภาพแห่งสมเด็จสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ท่ามกลางคณะอาสาสมัครประจำแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนคริทราบรมราชชนนี หรือ พอ.สว. ด้วยพระจริยวัตรที่เรียบง่าย ไม่ถือพระองค์ คงยังประทับในจิตใจชาวไทยเสมอมา หน้าที่ของหน่วยแพทย์อาสาที่ปฏิบัติงานอันเป็นสาธารณกุศล นอกจากจะทรงชุบชีวิตให้ผู้เจ็บไข้พ้นจากโรคภัย ด้านทันตอนามัยก็ทรงโปรดฯ ประทานให้แก่ทุกๆ คน ในกรณีที่มีผู้ป่วยร้ายแรง ก็ทรงประทานพระอนุเคราะห์อย่างต่อเนื่องด้วยทรัพย์ส่วนพระองค์ หรือทรงรับไว้ในพระอุปถัมภ์
ทุกครั้งที่เสด็จออกเยี่ยมหน่วยแพทย์ พอ.สว. ในแต่ละภาคจะทรงมีปฏิสันถารกับบรรดาอาสาสมัครทั้งเก่าและใหม่ถึงความเป็นไปของการปฏิบัติงาน ปัจจุบันหน่วยแพทย์ พอ.สว. มีอยู่ 51 เขตจังหวัดจำนวนอาสาสมัครเพิ่มขึ้นทุกปี
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงมีน้ำพระทัยที่เปี่ยมด้วยพระเมตตาพระกรุณา หลั่งล้นสู่ชาวประชามิขาดสายทุกก้าวพระบาทที่พระองค์เสด็จไป จึงนำมาซึ่งความอบอุ่นใจ ทรงช่วยบรรเทาทุกข์ภัย อีกทั้งทรงโอบเอื้อ เพื่อให้ความผาสุกร่มเย็น จนเป็นที่ประจักษ์ชัดเจนดังปรากฏอยู่เป็นอเนกปริยาย
แม้ ณ วันนี้ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้เสด็จสู่สวรรคาลัยแล้วก็ตาม แต่ความโศกเศร้าอาลัยในพระองค์ยังคงปรากฎอยู่มิเสื่อมคลาย ขอเทิดพระเกียรติคุณนี้ไว้ เหนือเกล้าฯ เหล่าพสกนิกรชาวไทย ภายใต้ร่มพระบารมี ด้วยความจงรักภักดีในพระองค์
“พระผู้ทรงครองดวงใจ ไทยทุกดวง ตราบนาน เท่านาน”
โดย ภราดา ดร. บัญชา แสงหิรัญ
อธิการบดี มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ
แหล่งที่มา คมชัดลึก ประจำวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2551